speleo

Tα Ροδοφύκη είναι η πιο μεγάλη σε αριθμό ειδών ομάδα φυκών. Υπάρχουν 6.500 με 10.000 γνωστά είδη και σχεδόν όλα είναι θαλάσσια. Μόνο 200 αναπτύσσονται σε γλυκά νερά. Είναι κυρίως πολυκύτταρα και αρκετά μεγάλα σε διαστάσεις ώστε να είναι ορατά με γυμνό οφθαλμό.

Τα ερυθροφύκη έχουν ένα ιδιαίτερο σύστημα για να αυξάνουν το ποσοστό της ηλιακής ενένργεια που αξιοποιούν για τη σύνθεση σακχάρων. Έχουν κάποιες χρωστικές, τα Φυκοβιλισομερή (Φυκοκυανίνη και Φυκοερυθρίνη), οι οποίες βρίσκονται ακριβώς πάνω στη μεμβράνη όπου γίνεται η φωτοσύνθεση. Αυτές λειτουργούν σαν κεραίες οι οποίες συλλαμβάνουν όσο συνατόν περισσότερο από το προσπίπτον ηλιακό φως και διοχετεύουν την ενέργεια στο κέντρο της φωτοσύνθεσης. Έτσι στα ερυθροφύκη ανήκουν τα είδη που μπορούν και αναπτύσσονται βαθύτερα από όλα τα φύκη. Σε διαυγή νερά μπορεί να αναπτυχθούν και σε 200 μέτρα βάθος!

Η Φυκοκυανίνη και η Φυκοερυθρίνη οι οποίες απορροφούν το πράσινο και το μπλέ δίνουν το τελικό χαρακτηριστικό έρυθρό χρώμα σε αυτά τα φύκη. Και επειδή το πράσινο και μπλέ φτάνουν βαθύτερα στο νερό από όλα τα άλλα μήκη κύματος του φωτός, μπορούν να αναπτύσσονται σε βάθη όπου φτάνει μόνο το 0.1% του φωτός της επιφάνειας.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό γνώρισμα που τα διακρίνει από τα άλλα φύκη, φαιο- και χλωρο-φύκη, είναι ότι η μορφή με την οποία αποθηκεύουν τους υδατάνθρακες που παράγουν δεν είναι το άμυλο, όπως οι άλλοι φωτοσυνθετικοί οργανισμοί, αλλά μοιάζει περισσότερο με ένα μόνο από τα συστατικά του, την αμυλοπηκτίνη, καθώς και με το γλυκογόνο που βρίσκουμε σε ζωϊκούς οργανισμούς.

Τα κύτταρα των ερυθροφυκών έχουν διπλό κυτταρικό τοίχωμα, το εσωτερικό από κυτταρίνη όπως και στα υπόλοιπα φύκη, και το εξωτερικό από πηκτικές ουσίες από τις οποίες παρασκεάζεται το άγαρ, οι καραγενάνες και τα αλγινικά άλατα. Αυτές οι ουσίες που ονομάζονται και υδροκολλοειδή ή φυκοκολλοειδή, είναι πολυσακχαρίτες οι οποίοι έχουν ιδιότητες πολύ χρήσιμες στην τεχνολογία τροφίμων. Έχουν σημαντική οινομική αξία και έτσι ερυθροφύκη καλλιεργούνται ή συλλέγονται για την απομόνωση αυτών.

Το άγαρ χρησιμοποιείται στη μικροβιολογία σαν μέσο καλλιέργειας μικροοργανισμών. Τα τρυβλία Petri, αυτά τα δισκοειδή διάφανα κουτιά στα οποία οι μικροβιολόγοι καλλιεργούν βακτήρια και μύκητες και τα βλέπουμε σε κάθε κινηματογραφική ταινία που έχει σχέση με βιοτρομοκρατία, περιέχουν ένα λεπτό στρώμα άγαρ, πάνω ή μέσα στο οποίο πολλαπλασιάζονται οι μικροοργανισμοί.

Οι καραγενάνες χρησιμοποιούνται ως σταθεροποιητές ευρέως στην παρασκευή τροφίμων, κυρίως παγωτών και άλλων γαλακτοκομικών προϊόντων. Οι καραγενάνες έχουν και προστατευτικό για τα ροδοφύκη ρόλο αφού είναι άπεπτες από τους φυτοφάγους εχθρούς των φυκών.

Σε διαφορετικά στάδια του κύκλου ζωής τους παράγουν διαφορετικής δομής καραγενάνες οπότε ακόμα και αν κάποιος εχθρός μπορεί να τραφεί με κάποια από αυτές, τα υπόλοιπα άτομα που βρίσκονται σε άλλο στάδιο του κύκλου ζωής αποφεύγουν τον κίνδυνο. Κάποια άλλα είδη χρησιμοποιούν ανόργανα άλατα όπως CaCO3 για προστασία αλλά και στήριξη και σε ορισμένα η ενασβέστωση του θαλλού, η συγκέντρωση δηλαδή ανθρακικού ασβεστίου, είναι τόσο έντονη που πολλοί νομίζουν ότι πρόκειται για πέτρες. Για παράδειγμα το Lithophyllum που έχει και πολύ ταιριαστό όνομα.

Βασίλης Αθανασόπουλος